De Schroebrug is een belangrijk punt in het Middelburgse wegennet. Het vormt de spil in de zogenoemde tangent: de rondweg langs het centrum van Middelburg om de binnenstad van verkeer te ontlasten. Toch is het oorspronkelijke doel van de brug om een extra verbinding tussen het centrum en Middelburg-Zuid te creëren: ‘Dit nieuwe stapje voor de betere verbinding tussen Middelburg-Zuid en het centrum, alsmede voor een betere toegang tot de stad, maakte burgemeester mr. J. Drijber donderdagavond bekend.’ (PZC, 16 mei 1969).
Ook in februari 1970 is dit nog altijd het uitgangspunt: ‘De verbetering van de verbinding tussen het oude stadsgedeelte en de nieuwe uitleg aan de andere kant van het kanaal door Walcheren zal leiden tot een opheffing van het ‘isolement’ van Middelburg-Zuid.’ (PZC, 9 februari 1970). Het ontsluitingsplan rondom de brug zorgt voor een nieuwe stadsentree, ’tevens uitvalsroute’.
Knipoog naar vroeger
De vorm van de brug verwijst naar de ophaalbrug die er tot 1868 heeft gestaan. In het verlengde van de Vlissingsche Poort stond een ophaalbrug. De brug kon geopend worden om de stad vrij te houden van ongewenst bezoek en ander gespuis. Met de komst van het Kanaal door Walcheren en de spoorlijn aan het eind van de negentiende eeuw, werd de poort afgebroken. De Schroebrug is in 1970 ‘de grootste klapbrug welke de Rijkswaterstaat ooit in Nederland bouwde.’ (De Stem, 31 december 1970, p. 3).
De ontwerper van de Schroebrug is niet bekend, maar het is aannemelijk dat ingenieursbureau Witteveen+Bos dit voor zijn rekening heeft genomen, of hier in ieder geval bij betrokken was. De Sloebrug in Vlissingen die door hen ontworpen is, lijkt qua ontwerp sprekend op ‘onze’ Schroebrug. Ook de verbreding van de brug in 2008 werd door het ingenieursbureau uitgevoerd.
De naamloze brug
Als de brug op 19 december 1970 wordt geopend, is het mistig. Heel Middelburg is uitgelopen om de openingsplechtigheid bij te wonen. ‘Rond dit openingsgebeuren voltrekt zich een soort muzikale dialoog tussen complete groepen van muziekkorpsen, inclusief majorettes, die aan weerskanten van het kanaal door Walcheren zullen worden opgesteld, na in een stertocht vanuit alle wijken van de stad naar de brug te zijn gemarcheerd.’ (PZC, 10 december 1970, p. 7).
En dat is nog niet alles. Want de eerste 3.000 Middelburgers die de oversteek durven te maken, krijgen een herinneringssticker aan de opening van de nieuwe brug. Het in werking stellen van de brug valt samen met de opening van het overdekte zwembad Poelendaele en de openstelling van de tweede rijbaan van de A58 tussen de Sloedam en Kapelle. Een feestelijke dag, of, zoals De Stem het meldt: ‘En dat is – al bij al – nog een blij besluit van een onrustig jaar.’ (De Stem, 31 december 1970, p. 3)
2e brug na de Tweede Wereldoorlog
Al eerder is er sprake geweest van een tweede verbinding tussen het centrum en ‘de overkant’. Tijdens de plannen voor de Middelburgse wederopbouw, die al tijdens de Tweede Wereldoorlog werden gemaakt, werd al rekening gehouden met het toenemende (auto)verkeer. In verschillende plannen wordt een tweede kanaalbrug ingetekend in het verlengde van de Havendijk. Het verkeer van en naar Goes zou zo via een nieuwe verbinding de stad kunnen binnenrijden, of via een nieuw aan te leggen rondweg in de richting van Domburg kunnen rijden. Aan het begin van de 21ste eeuw wordt er opnieuw gedacht aan een brug op deze plek, specifiek voor fietsers en voetgangers. Maar dit zou de scheepvaart te veel belemmeren en verdwijnt dus in de ijskast.
Meer dan zestig jaar na de plannen, wordt op nagenoeg dezelfde plaats, maar dan enkele meters lager, het Dampoort-aquaduct geopend: het sluitstuk van de N57.
De Loper
De plannen voor het verbreden van de Schroebrug beginnen eind jaren negentig. De ergernissen bij de ophaalbrug nemen toe en het is tijd voor een oplossing. In eerste instantie is dit een rolbrug. ‘De brug schuift in en uit als een antenne om schepen te laten passeren.’ (Sep 2005, p. 11). De provincie is echter niet gecharmeerd van dit idee, wat betekent dat de gemeente met een nieuw plan moet komen. Voor ruim 3,2 miljoen euro wordt er dan toch gekozen voor een mini-Schroebrug. Een prijsvraag, waarbij de winnaar een rondvaart door de stad wint, zorgt ervoor dat de brug De Loper gaat heten. Onder andere stadsdichter Joop Buma had deze naam ingezonden en schreef er een gedicht bij. ‘De dichter deed de suggestie om zijn tekst onder de brug aan te brengen. Dan hebben de mensen wat te lezen als ze staan te wachten.’ (PZC, 13 december 2008, p. 27).
Bronnen
- Bouw 2de kanaalbrug Middelburg aanstaande. (1969, 16 mei). PZC, p. 2.
- Bosma, K. (1988). De wederopbouwplannen voor Middelburg. In K. Bosma (red.), Architectuur en stedebouw in oorlogstijd. De wederopbouw van Middelburg (pp. 30-43). Rotterdam/Middelburg: Uitgeverij de Hef/Fanoy Boeken.
- Giele, T. (2008, 13 december). De loper over de Loper. PZC, p. 27.
- Gigantisch ontsluitingsplan rond de tweede kanaalbrug in Middelburg. (1970, 9 februari). PZC, p. 1.
- ‘Groene Woud’ naar Tweede Kanaalbrug in Middelburg. (1970, 8 juni). PZC, p. 2.
- Sep, M. (2005, 16 juni). Pleidooi voor voetgangersbrug. PZC, p. 11.
- Tweede kanaalbrug in Middelburg wordt momenteel getekend. (1968, 3 februari). PZC, p. 2.
- Uitgangspunten stationsgebied in raad. (1996, 13 maart). De Faam, p. 5.
